Produced with Scholar
Icon for Έμφυλα Στερεότυπα: Γινόμαστε όλοι μωβ!

Έμφυλα Στερεότυπα: Γινόμαστε όλοι μωβ!

Σχεδιασμός Δραστηριοτήτων για το Νηπιαγωγείο

Learning Module

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το θέμα των έμφυλων στερεοτύπων και πως μπορούμε να τα καταρρίψουμε και να προωθήσουμε την ισότητα των δύο φύλων.

Keywords

έμφυλα στερεότυπα, ισότητα, διαφορετικότητα, προκατάληψη, δραστηριότητες, νηπιαγωγείο

Εισαγωγή

Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις παραπέμπουν σε μια διάσταση κατηγοριοποίησης. Σύμφωνα με την κοινωνική ψυχολογία στερεότυπο είναι η υπεργενικευμένη πεποίθηση σχετικά με μια κατηγορία ανθρώπων. Τα έμφυλα στερεότυπα είναι αντίστοιχα γενικεύσεις και αντιλήψεις ριζωμένες  πολλά χρόνια  που έχουν σημαντικές συνέπειες σε όλο το φάσμα της ζωής των δύο φύλων. Παραδείγματα τέτοιων στερεοτύπων είναι ότι οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες από τους άντρες, ότι δεν κάνουν όλα τα επαγγέλματα για τις γυναίκες και αντίστοιχα για τους άντρες, ότι τα κορίτσια πρέπει να παίζουν με κούκλες και τα αγόρια με αυτοκινητάκια και άλλα. 

Τα παιδιά ακόμη και στην προσχολική ηλικία μέσα από τις εμπειρίες τους και τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις τους έχουν διαμορφώσει απόψεις και στάσεις για ποικίλα θέματα στην καθημερινή τους ζωή. Κάποιες από αυτές μπορεί να θεωρηθούν στερεότυπα ή προκαταλήψεις και χωρίς την παρέμβαση του σχολείου η άποψη γίνεται πεποίθηση και η πεποίθηση γίνεται τρόπος ζωής. Όσο πιο νωρίς ενημερωθούν, προβληματιστούν και αξιολογήσουν τις διάφορες απόψεις και γενικεύσεις, τόσο πιο νωρίς θα μπορέσουν να αναθεωρήσουν και να καταρρίψουν τις στερεοτυπικές τους απόψεις. 

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στην προσχολική ηλικία  παίζει πολυ σήμαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του μαθητή. Καλείται να δημιουργήσει τις βάσεις για την ενσυναίσθηση των παιδιών και την ανάδειξη της διαφορετικότητας και της πολυπολιτισμικότητας. Χρειάζεται να δημιουργήσει δραστηριότητες που αναδεικνύουν την ισότητα και την  ηθική ανάπτυξη των παιδιών ώστε να προβληματιστούν και να επαναξιολογήσουν θέματα που αφορά όλους μας και κυρίως το μέλλον τους. 

Μέσα από το συγκεκριμένο σχεδιασμό δραστηριοτήτων  θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε το θέμα των έμφυλων στερεοτύπων όσο πιο εύστοχα και δημιουργικά γίνεται. Ακολουθώντας τις τέσσεις γνωστικές διαδικασίες (βιώνοντας, εννοιολογόντας, αναλύοντας, εφαρμόζοντας) αλλά και το Διαθεματικό Ενιαίο  Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο  δημιουργούμε δραστηριότητες που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε πραγματικές διαστάσεις μίας τάξης. 

Θεωρητικό Πλαίσιο

Το πρόγραμμα των δραστηριότητων θα έχει διάρκεια τρεις ημέρες. Οι δραστηριότητες θα χωριστούν σε 2 την πρώτη μέρα (βώνοντας το γνωστό και το νέο) σε 3 την 2η μέρα (εννοιολογώντας μέσω ορολογίας και θεωρίας, αναλύοντας λειτουργικά) και σε 3 την 3η μέρα (αναλύοντας κριτικά και εφαρμόζοντας κατάλληλα και δημιουργικά). 

Την πρώτη μέρα θα εισάγουμε τα παιδιά στο θέμα μας και θα προσπαθήσουμε να ανιχνεύσουμε τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις τους.Με αυτή την διαδικασία θα μπορέσουμε να προσαρμόσουμε και τις υπόλοιπες δραστηριότητες με βάση το επίπεδο γνώσεων των παιδιών. Την δεύτερη μέρα θα εισάγουμε όλες τις έννοιες που αφορούν το θέμα μας και μέσα από παραδείγματα χαρακτήρων και άλλων ανθρώπων τα παιδιά θα προβηλματιστούν, θα αναπτυχθούν ηθικά και κοινωνικά αλληλεπιδρώντας με τους συνομίληκους τους. Την τρίτη μέρα θα αξιοποιήσουμε όλες τις γνώσεις και τις καινούριες εμπειρίες  που έλαβαν οι μαθητές μέσα από παιχνίδι. Με αυτό τον τρόπο θα επιβεβαιωθούμε για την αποτελεσματικότητα των δραστηριότητων που φτιάξαμε. 

Στοχοθεσία προγράμματος:

Μαθησιακή περιοχή  Μαθησιακό περιεχόμενο Στόχος
Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη Κοινωνική Αλληλεπίδραση  Να προβληματιστούν για τα δικαιώματα των 2 φύλων 
Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη Κοινωνικές δεξιότητες Να αποκτήσουν κοινωνική ενσυναίσθηση για πρόσωπα, χαρακτήρες
Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη Απόκτηση Ηθικών Αξιών  Να αναπτύξουν τις ηθικές τους αξίες σχετικά με τα στερεότυπα
Παιδί και Γλώσσα/προφροικός λόγος Επικοινωνία μεταξύ των συνομιλήκων  Να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο και να επικοινωνούν για θέματα που αφορούν τα στερεότυπα 
Παιδί και                                    Γλώσσα              Εννοιολόγηση όρων με θέμα τα στερεότυπα  Να ορίζουν έννοιες που σχετίζονται με τα στερεότυπα 
Παιδί και Ανθρωπογενές περιβάλλον  Ανάδειξη της συνεργασίας και της ομαδικότητας  Να συνεργάζονται με τους συνομήλικους τους μέσω ποικίλων δημιουργηκών τρόπων 

Μέσα από τις δραστηριότητες χρησιμοποιήσαμε πολλαπλούς τρόπους νοηματοδότησης  κάτι που συμβάλει σε μια αποτελεσματική μάθηση μέσα από την γραπτή, την προφορική, την ακουστική , την οπτική (εικόνες), την χωρική, την απτική (αφή), χειρονομιακή/σωματική αναπαράσταση. Αναλυτικότερα, χρησιμοποιήσαμε την τεχνολογία και το βίντεο, τις εικόνες, τα παραμύθια, την μουσική, το θεατρικό παιχνίδι, την φυσική αγωγή και τα εικαστικά. 

Βιώνοντας το γνωστό

 Μέσα από την συγκεκριμένη δραστηριότητα εισάγουμε στα παιδιά την ιδέα των διαφορετικών αντιλήψεων που έχουμε για τα δύο φύλλα μέσα από το παράδειγμα των γονιών. Μέσα από τη ήδη προυπάρχουσα γνώση των παιδιών, τις εμπειρίες τους και τα συναισθήματα τους προσπαθούμε να δημιουργήσουμε συνδέσεις για να μπορέσουμε στην συνέχεια να τα συνδέσουμε με την νέα γνώση. 

Τίτλος 1ης Δραστηριότητας: Ξαναγνωρίζω την μάμα και τον μπαμπά 

Χρόνος δραστηριότητας: 20 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας: 9:30-10:00 1η μέρα προγράμματος 

Χώρος δραστηριότητας: Γωνιά της παρεούλας 

Στοχοθεσία 

Μαθησιακό περιεχόμενο Μαθησιακή Περιοχή  Στόχος 
Παιδί και Γλώσσα/ Προφορικός Λόγος Ανίχνευση και καταγραφή των νοητικών αναπαραστάσεων των μαθητών. Να ανιχνεύσουμε και να καταγράψουμε τις νοητικές αναπαραστάσεις των μαθητών.
Παιδί και Ανθρωπογενές περιβάλλον  Ανίχνευση και καταγραφή των νοητικών αναπαραστάσεων των μαθητών. Να ανιχνεύσουμε και να καταγράψουμε τις νοητικές αναπαραστάσεις των μαθητών.
Παιδί και Ανθρωπογενές περιβάλλον  Ανάδειξη των αντιλήψεων αναφορικά με ττις ομοιότητες και στις διαφορές των δύο φύλλων Να αναδείξουμε τις αντιλήψεις των παιδιών σχετικά με τις διαφορές και τις ομοιότητες των δύο φύλλων 

 

Για τον Μαθητή

Τι σας έρχετε στο μυαλό όταν ακούτε την λέξη "μαμά"; Θα το σχεδιάσουμε σε αυτό τον κύκλο (αριστερά)

Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε την λέξη "μπαμπάς"; Θα το σχεδιάσουμε σε αυτό τον κύκλο (δεξιά)

Παρατηρούμε από τους κύκλους ότι υπάρχουν κάποιες ιδέες που είναι κοινές και για τους δύο και είναι σχεδιασμένες σε αυτό τον κύκλο. (ο κύκλος που σχηματίζεται τέμνοντας τον έναν με τον άλλον)

Καθοηγούμενες ερωτήσεις:

1. Τι σκέφτεστε για τις ίδιες ιδέες;γιατί θεωρείται ότι ισχύουν και για τα δύο φύλλα;

2. Τι σκέφτεστε για τις διαφορές των δύο φύλλων;

3. Θεωρείται ότι θα μπορούσαν να αλλάξουν ρόλους;

4. Τι θα γινόταν αν/όταν γίνεται μαμάδες είχατε τα χαρακτηριστικά του δεξιού κύκλου ( αναφέρεται στα κορίτσια);

5. Τι θα γινόταν αν/ όταν γίνεται μπαμπάδες είχατε τα χαρακτηριστικά του αριστερού κύκλου; (αναφέρεται στα αγόρια)

6. Θα σας φαίνοταν περιέργο; Πως θα νιώθατε;

Για τον νηπιαγωγό

Ξεκινάμε στην γωνιά της παρεούλας και ρωτάμε τα παιδιά τι τους έρχετε στο μυαλό όταν ακούν τιςλέξεις "μαμά" και "μπαμπάς" αντίστοιχα. 

Καταγράφουμε τις ιδέες των παιδιών σχεδιάζοντας τες σε δύο κύκλους οι οποίοι τέμνονται σε δυο σημεία. 

Στο σχήμα που δημιουργείται από τις τομές σχεδιάζουμε όλες τις κοινές ιδέες που ειπώθηκαν κι για την "μαμά" και για τον "μπαμπά". Στον αριστερό κύκλο σχεδιάζουμε τις ιδέες για την "μαμά" και στον δεξιό για τον "μπαμπά".

Στην συνέχεια συζητάμε με τα παιδιά για τις ιδέες που συνδέουν τις δύο έννοιες αλλά και για εκείνες που διαφέρουν μεταξύ τους μέσα από καθοδηγημένες ερωτήσεις. 

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα των διαφορετικών αντιλήψεων που έχουμε για τα δύο φύλλα. 

Βιώνοντας το νέο

Μέσα από την συγκεκριμένη δραστηριότητα εισάγουμε στα παιδιά την εξέταση άγνωστων εικόνων. Τα παιδιά δεν έχουν προυπάρχουσες γνώσεις πάνω στο θέμα ( επαγγέλματα που δεν βρίσκουμε τόσο συχνά και στα δύο φύλα) αλλά η νηπιαγωγός συνδέει την νέα γνώση με την προυπάχουσα  (τα επαγγέλματα).

Τίτλος 2ης δραστηριότητας: Τι θα γίνω όταν μεγαλώσω;

Χρόνος δραστηριότητας:20 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας: 10:30-11:00 1η μέρα προγράμματος 

Χώρος δραστηριότητας: Γωνιά της κουβεντούλας 

Στοχοθεσία:

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό περιεχόμενο Στόχος 
Παιδί και Ανθρωπογενές περιβάλλον Ανάδειξη ισότητας των δύο φύλων  Να αναδείξουν τα ίσα δικαιώματα των δύο φύλων μέσα στον εργασιακό χώρο  
Παιδί και Γλώσσα/προφορικός λόγος 

Επικοινωνία μεταξύ των συνομιλήκων τους 

Έκφραση απόψεων 

Να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο 

 

Για τον μαθητή

Δείτε αυτές τις εικόνες 

Τι βλέπετε; Τι κάνουν; Έχετε κάποιο γνωστό σας που δουλεύει σε μία από αυτές τις δουλειές; 

Τώρα παρατηρήστε καλά αυτές τις εικόνες

Τι διαφορετικό έχουν από τις προηγούμενες; 

Τι κάνουν; Έχετε κάποιο γνώστο σας που δουλεύει σε κάποια από αυτές τις δουλειές;

(Παίρνουμε ένα ένα τα επαγγέλματα) Ποια εικόνα σας φαίνεται πιο γνώριμη και πιο οικεία; 

Γιατί πιστεύετε συμβαίνει αυτό; Είναι δίκαιο; Τ

 

Για τον νηπιαγωγό

Δείχνουμε στα παιδιά τις παρακάτω εικόνες από διαφορετικά επαγγέλματα.

Τους δείχνουμε ακριβώς τα ίδια επαγγέλματα αλλά αντικαθσιτούμενα από το αντίθετο φύλλο.

Τους ζητάμε να να μας εξηγήσουν τι βλέπουν και ανάλογα από τις εμπείριες τους να μας πούνε ποιά από τις δύο εικόνες (για παράδειγμα ανάμεσα από έναν ποδοσφαιριστή άντρα και μία γυναίκα) τους φαίνεται ποιο οικεία και πιο γνώριμη. Μέσα από την συζήτηση καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι άδικο να μην μπορούν κάποιο άνθρωποι να εργαστούν λόγω τους φύλου τους. 

Εννοιολογώντας μέσω ορολογίας

Στην συγκεκριμένη δραστηριότητα εισάγουμε στα παιδιά τις έννοιες του θέματος μας Μέσα από ένα βίντεο παρουσιάζουμε στα παιδιά την έννοια των στερεοτύπων. Προσπαθούμε με τον πιο απλούστερο τρόπο να δείξουμε στα παιδιά τι είναι τα στερεότυπα και πως συνδέονται με τις καθημερινές μας πράξεις.

Τίτλος δραστηριότητας: Παιχνίδια για όλους 

Χρόνος δραστηριότητας: 20 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας: 9:00-9:30 2η μέρα προγράμματος 

Χώρος δραστηριότητας: Γωνιά του υπολογιστή/ τεχνλογίας, Γωνιά της κουβεντούλας 

Στοχοθεσία:

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό Περιεχόμενο Στόχος 
Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη/ αυτορύθμιση Ανάπτυξη ηθικών αξιών 

Να αναπτύξουν τις ηθικές τους αξίες σχετικά με τα στερεότυπα

Να εκφράζουν τα συναισθήματα τους και τις απόψεις τους

Παιδί και Γλώσσα/Προφορικός λόγος  Εννοιολόγηση με θέμα τα στερεότυπα  Να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγ

Για τον μαθητή

Θα παρακολουθήσουμε αυτό το βίντεο 

https://www.youtube.com/watch?v=St6t1WvbysU

Πώς σας  φάνηκε; Πως θεωρείτε ότι ένιωσαν ο Κιθ και η Κέιλα στην αρχή; Γιατί; Εσείς πώς νιώσατε;

Τι πιστεύετε οτι είναι τα Στερεότυπα; Οι προκαταλήψεις; Η διαφορετικότητα; Οι διακρίσεις; Η ισότητα; Πώς συνδέονται; 

 

Για τον νηπιαγωγό

Παρουσιάζουμε στα παιδιά ένα βίντεο μικρού μήκους σχετικά με τα στερεότυπα. Επειδή είναι στα αγγλικά έχουμε κάνει την αντίστοιχηση μετάφραση και έχουμε ξανακάνει την αφήγηση. 

https://www.youtube.com/watch?v=St6t1WvbysU

Στην συνέχεια ρωτάμε τα παιδιά για το περιεχόμενο και το πως ένιωσαν. Μέσα στο βίντεο εξηγείται η έννοια των στερεοτύπων. Ζητάμε από τα παιδιά να μας εξηγήσουν τι κατάλαβαν και στην συνέχεια ρωτάμε το ίδιο και για τις έννοιες: προκαταλήψεις, διαφορετικότητα, διακρίσεις, ισότητα κλπ. 

 

Εννοιολογώντας μέσω θεωρίας

 

Η 4η δραστηριότητα ασχολείται με την δημιουργία εννοιών και την εμβάθυνση του νοήματος τους. Κινούμαστε από το ειδικό στο γενικό αφού θέλουμε να πετύχουμε μία γενίκευση και ένα γενικό συμπέρασμα με βάση τις έννοιες που δημιουργούμε. Τα παιδιά έχουν σαν προυπάρχουσα γνώση τα επαγγέλματα, και τον διαχωρισμό των δύο φύλων. 

Τίτλος δραστηριότητας: Δίκαιο ή άδικο; 

Χρόνος δραστηριότητας: 20 λεπτά 

Ώρα δραστηριόητας: 10:00-10:30 2η μέρα προγράμματος 

Χώρος δραστηριότητας: Στην γωνιά της παρεούλας 

Στοχοθεσία:

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό Περιεχόμενο  Στόχος
Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη/ αυτορύθμιση Απόκτηση ηθικών αξιών 

Να επικονωνούν σχετικά με τα δικαιώματα τους

Να εκφράζουν τα συναισθήματα τους και τις απόψεις τους 

σχετικά με τα στερεότυπα

Παιδί και Γλώσσα/ Προφορικός λόγος  Εννοιολόγηση με θέμα τα στερεότυπα 

Να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο

Παιδί και Μαθηματικά                 Ταξινόμηση κατηγοριών 

   Να ταξινομούν δύο          κατηγορίες

  ανάλογα με το περιεχόμενο 

 

Για τον μαθητή

(Αφού έχουμε καταγράψει τις ιδέες των παιδιών της προηγούμενης δραστηριότητας)

Τώρα θα προσπαθήσουμε να συνδέσουμε όλες τις ιδέες και να τις χωρίσουμε

Εγώ θα σας δείχνω κάποιες καρτέλες και θα σας τις περιγράφω και εσείς με την σειρά θα αποφασίζετε εάν περιγράφω ένα στερεότυπο ή κάτι ίσο και για τα κορίτσια και για τα αγόρια. Θα παίρνετε την καρτέλα και θα την κολλάτε στην αντίστοιχη πλευρά του χαρτονιού. Αριστερά είναι για τα στερεότυπα και τις διακρίσεις και δεξιά για την ισότητα. 

Οι καρτέλες:

 

Για τον νηπιαγωγό

Αφού έχουμε ολοκληρώσει την προηγούμενη δραστηριότητα και έχουμε καταγράψει τι ιδέες των παιδιών θα προσπαθήσουμε να συνδέσουμε απλές καθημερινές πράξεις/αντιλήψεις (ειδικό) με τις πιο συγκεκριμένες έννοιες που συζητήσαμε προηγουμένως (ειδικό). 

Συγκεκριμένα, η νηπιαγωγός θα έχει ένα κουτί με καρτέλλες με διάφορες εικόνες ή/και φράσεις. Κάθε φορά που θα σηκώνει μία θα την περιγράφει στα παιδιά (μιας και εκείνα δεν μπορούν να διαβάσουν) και εκείνα θα πρέπει να πουν ένα ένα εάν η ιδέα αυτή είναι στερεοτυπική και θα την ονομάζαμε στερεότυπο ή προωθεί την ισότητα και την διαφορετικότητα. Στον πίνακα αναφοράς θα είναι κολλημένο ένα μεγάλο χαρτόνι χωρισμένο στην μέση. Στην αριστερή πλευρά θα γράφει "Στερεότυπο-Διάκριση" και στην δεξιά "Ισότητα-Διαφορετικότητα". Το κάθε παιδί θα τοποθετεί την καρτέλλα εκεί που πστεύει ότι ταιριάζει. 

Στο τέλος, συζητάνε όλοι μαζί για τις επιλογές τους στην γωνιά της κουβεντούλας. 

Οι καρτέλλες που θα περιγράψει η νηπιαγωγός στα παιδιά: 

 

Αναλύοντας λετουργικά

Η 4η δραστηριότητα έχει σαν στόχο να παρακινήσει τα παιδιά να σκεφτούν την λειτουργία, τον ρόλο και την σημασία των εννοιών που ασχοληθήκαμε στις προηγούμενες δραστηριότητες. Η προυπάρχουσα γνώση των παιδιών είναι ο διαχωρισμός των δύο φύλων, και οι έννοιες "κατάλογος παιχνιδιών", "διαφήμιση", "εταιρεία παραγωγής παιχνιδιών"

Τίτλος δραστηριότητας: Κριτικοί διαφημίσεων 

Χρόνος δραστηριότητας: 20 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας: 11:00-11:30 2η μέρα 

Χώρος δραστηριότητας: Γωνιά της παρεούλας 

Στοχοθεσία 

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό περιεχόμενο  Στόχος
Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη/ αυτορύθμιση  Ανάπυξη ηθικών αξιών 

Να αναπτύξουν ηθικές αξίες σχετικά με τα στερεότυπα 

Να εκφράσουν τις απόψεις και τα συναισθήματα τους 

Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη Κοινωνική Αλληλεπίδραση  Να αναδείξουν την ισότητα των δικαιώματων όλων
Παιδί και Γλώσσα Επικοινωνία και έκφραση με τους συνομίληκους τους Να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο 

 

Για τον μαθητή

Θέλω να παρατηρήσετε καλά αυτον τον κατάλογο παιχνιδιών!! (τους διαβάζουμε τους χαρακτηρισμούς που περιγράφονται)

-Τι παρατηρείτε;

- Πώς νιώθετε; 

-  Γιατί για τα κορίτσια δεν διαφημίζονται αυτοκινητάκια και γιατί για τα αγόρια δεν δαφημίζονται κουζινικά; 

- Είναι δίκαιο; 

- Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό;

-Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει; 

- Σας αρέσει να μην προσφέρονται σε έσας όλα τα παιχνίδια αλλά μόνο κάποια;

- Θεωρείτε ότι ένα κορίτσι δεν μπορεί να είναι περιπετειώδη η αγωνίστρια; Ένα αγόρι δεν μπορεί να είναι στοργικό ή ονειροπόλο;

- Πώς θα λέγαμε αυτή την αντίληψη; 

 

 

Για τον νηπιαγωγό

Δίνουμε στα παιδιά έναν εκτυπωμένο κατάλογο παιχνιδιών από ένα πολυκατάστημα.Τους ζητάμε να το παρατηρήσουν και να μας πουν πως νιώθουν βλέποντας τον.Τους ρωτάμε γιατί για τα κορίτσια διαφημίζονται κούκλες αλλά όχι αυτοκινητάκια και αντίστοιχα γιατί για τα αγόρια δεν διαφημίζονται κουζινικά; Τους ρωτάμε αν είναι δίκαιο ή άδικο; Στην συνέχεια τους ρωτάμε τι επιπτώσεις μπορεί να έχει κάτι τέτοιο και γιατί μπορεί να συμβαίνει; Προσπαθούμε να δούμε πως λειτουργεί και αν αυτό το επικροτούμε ή όχι. Στο τέλος κάνουμε και την αντίστοιχη σύνδεση με τα στερεότυπα, την προκατάληψη και γενικότερα τις έννοιες που έχουμε αναφέρει.

 

Αναλύοντας κριτικά

Σε αυτό το στάδιο του σχεδιασμού τα παιδιά έχουν κατανοήσει τις έννοιες του θέματος μας, τον σκοπό και την σημασία τους και είναι σε θέση να σχολιάσουν και σκεφτούν τις επιπτώσεις κα τις συνέπειες αυτών πάνω σε άλλους ανθρώπους/ χαρακτήρες. Για αυτό παρουσιάζουμε στα παιδιά ένα παραμύθι και προσπαθούμε να αναλύσουμε τους χαρακτήρες από όλες τις οπτικές πλευρές σχετικά με το θέμα μας.

Τίτλος δραστηρίοτητας: Η κούκλα του Γούιλιαμ

Χρόνος δραστηριότητας: 20 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας: 9:30-10:00 3η μέρα 

Χώρος δραστηριότητας:Γωνιά του βιβλίου, γωνιά της κουβεντούλας

Στοχοθεσία:

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό Περιεχόμενο Στόχος
Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη Κοινωνική Αλληλεπίδραση 

Να αναδείξουν την ισότητα των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων

 

Παιδί και Γλώσσα  Κατανόηση προφορικών κειμένων  Να αναγνωρίσουν τον προφορικό λόγο 
Παιδί και                       Γλώσσα              Έκφραση απόψεων και συναισθημάτων                    Ανάπτυξη προφορικού                                                   λόγου 

 

Για τον μαθητή

Θέλετε να διαβάσουμε ένα παραμύθι; 

(ερωτήσεις μετά την αφήγηση)

-Πώς σας φάνηκε; 

- Πώς νιώσατε;

-Πώς πιστέυετε ένιωσε ο Γουίλιαμ; Ο μπαμπάς του; Η γιαγιά του; 

-Τι θα κάνατε στην θέση του μπαμπά του;

-Τι θα συνέβαινε αν ο μπαμπάς του τελικά δεν τον άφηνε; Θα είχε κάποια επίπτωση στον Γουίλιαμ;

 

Για τον νηπιαγωγό

Διαβάζουμε στα παιδιά ένα παραμύθι σχετικά με την κατάρριψη των στερεοτύπων. Ο τίτλος του παραμυθιού είναι " Η κούκλα του Γουίλιαμ". Είναι στα αγγλικά και θα έχει γίνει η ατίστοιχη μετάφαση από την νηπιαγωγό. 

Το παραμύθι μιλάει 
Η κούκλα του Γουίλιαμ ακολουθεί την ιστορία του Γουίλιαμ , ενός νεαρού αγοριού που επιθυμεί να φροντίσει μια κούκλα. Ο πατέρας του, δυσάρεστος με το αίτημα του γιου του, προσπαθεί να του δώσει  παιχνίδια που θεωρεί πιο κατάλληλα για το φύλο του, όπως ένα μπάσκετ και ένα σετ τρένων. Ο Γουίλιαμ εξακολουθεί να απολαμβάνει αυτά τα παιχνίδια, εξασκώντας τις ικανότητές του στο μπάσκετ και παίζοντας με το τρένο του για ώρες. Ωστόσο, επιμένει με το αίτημά του για μια κούκλα, υπομένοντας τον χλευασμό από τον αδερφό του και τα άλλα αγόρια στη γειτονιά. Όταν η γιαγιά του  έρχεται να τον επισκεφτεί, ο Γουίλιαμ της δείχνει τα παιχνίδια που τον αγόρασε ο πατέρας του, αλλά αναφέρει τη συνεχιζόμενη επιθυμία του για μια κούκλα. Τέλος, η γιαγιά του  εκπληρώνει το αίτημα του , αναστατώνοντας τον πατέρα του. Η γιαγιά του  εξηγεί στον πατέρα του Γουίλιαμ ότι η κούκλα θα του επιτρέψει  να εξασκήσει καλή γονική μέριμνα και να εξελιχθεί σε έναν σπουδαίο πατέρα όπως αυτός.

Στην συνέχεια, συζητάμε με τα παιδιά για τους χαρακτήρες του παραμυθιού. Προσπαθούμε να μπούμε στην θέση τους και να αναρωτηθούμε γιατί έπραξε ο καθένας με το αντίστοιχο τρόπο.

 

Εφαρμόζοντας κατάλληλα

Τα παιδιά στην 6η δραστηριότητα του σχεδιασμού έχουν την δυνατότητα να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους σχετικά με το θέμα εφραμόζοντας τες μέσα από παιχνίδι. Η νηπιαγωγός θα μπορέσει να αποκτήσει αποδείξεις σχετικά με τις νέες γνώσεις των παιδιών. Αντιλαμβάνεται αν οι στρατηγικές και οι τεχνικές που χρησιμοποιήσε στις προηγούμενες δραστηριότητες ήταν αποτελεσματικές. 

Τίτλος δραστηρίοτητας; Δίκαια ή άδικα μήλα;

Χρόνος δραστηριότητας: 20-25 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας: 10:30-11:00 3η μέρα 

Χώρος δραστηριότητας: Προαύλιο τάξης, Γωνιά των εικαστικών 

Στοχοθεσία:

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό Περιεχόμενο Στόχος
Προσωπική και Κοινωνική ανάπτυξη  Κοινωνική Αλληλεπίδραση  Να αναδείξουν στερεοτυπικές αντιλήψεις μετάξυ των δύο φύλων
Παιδί και δημιουργία και έκφραση / Φυσική Αγωγή Αποφυγή και πιάσιμο μπάλας Να αναπτύξουν την αδρή κινητικότητα
Παιδί και δημιουργία και έκφραση / Εικαστικά Αποτύπωση σε δύο διαστάσεις για τα στερεότυπα Να αποτυπώσοουν σε δύο διαστάσεις με θέμα τα στερεότυπα 

 

Για τον μαθητή

Τώρα θα παίξουμε ένα παιχνίδι! Θα παίξουμε μήλα όμως λίγο διαφορετικά! Αρχικά με το λάχνισμα θα μάθουμε ποιοί θα είναι οι δύο φρουροί που θα πετάνε την μπάλα. (μετά την διαδικασία του λαχνίσματος).

Εγώ θα σας φωνάζω μία φράση και εσείς θα πρέπει να αποφασίζετε εάν είναι δίκαιη ή άδικη. Δηλαδή εάν περιγράφω κάτι στερεοτυπικό ή κάτι ισάξιο και για τα αγόρια και για τα κορίτσια. Οι φρουροί θα πετάνε την μπάλα με το που τελειώσω την φράση και εσείς εάν θεωρείτε ότι είναι δίκαιη θα τρέξετε να την πιάσετε. Όμως αν θεωρείτε ότι είναι άδικη θα προσπαθήσετε να την αποφύγετε και να μην σας ακουμπήσει. Εάν κάνετε λάθος ή αν σας ακουμπήσει η μπάλα ενώ  προσπαθείτε να την αποφύγετε βγαίνετε έξω για μία κλεψύδρα και στην συνέχεια ξανα μπαίνετε. 

Έτοιμοι να ξεκινήσουμε; 

Οι φράσεις που θα πει η νηπιαγωγός:

-Και τα αγόρια και τα κορίτσια μπορούν να παίξουν με όλα τα παιχνίδια

- Ένα κορίτσι δεν μπορεί να ασχοληθεί με το μποξ

- Ένα αγόρι μπορεί να είναι και δυνατός αλλά μπορεί και να κλάψει

-Το χρώμα που έχουν τα κορίτσια είναι το ροζ και αυτό που έχουν τα αγόρια ειναι το μπλε

-Η μαμά πρέπει να καθαρίζει το σπίτι και ο μπαμπάς να δουλεύει

-Τα αγόρια μπορούν να φτιάχνουν τα μαλλιά τους και να προσέχουν το ντύσιμο τους

- Ένα αγόρι μπορεί να γίνει μοντέλο

- Τα αγόρια μπορούν να παίξουν με κουζινικά

- Τα αγόρια και τα κορίτσια μπορούν να γίνουν ό,τι θέλουν όταν μεγαλώσουν

- Τα κορίτσια είναι πιο ευαίσητα από τα αγόρια

- Μπορούν να μαγειρεύον και οι άντρες και οι γυναίκες

Τέλος παιχνιδιού!

(αφού γυρίσουν στην τάξη)

Τώρα θέλω να ζωγραφίσετε μία δίκαιη φράση που σας έμεινε από το παιχνίδι! Δηλαδή να κάνετε μία ζωγραφία που θα φαίνεται η ισότητα ανάμεσα στα κορίτσια και στα αγόρια. 

Για τον νηπιαγωγό

Τα παιδιά θα παίξουν το παιχνίδι μήλα με μία παραλλαγή. Η νηπιαγωγός με την διαδικασία του λαχνίσματος βγάζει τα δύο παιδιά που θα είναι οι φρουροί. Η νηπιαγωγός περιγράφει μίια φράση που είναι είτε στερεοτυπική είτε που προωθεί την ισότητα. Κάθε φορά που περιγράφει μία φράση οι δύο φρουροί (είναι γυρισμένοι προς την αντίθετη πλευρά από τα παιδιά), πετάνε την μπάλα προς το κέντρο. Τα παιδιά θα πρέπει να την πιάσουν αν θεωρούν πως η φράση προωθεί την ισότητα και είναι δίκαιη ενώ θα πρέπει να την αποφύγουν αν θεωρούν ότι ειναι στερεοτυπική αντίληψη. Σε περίπτωση που κάποιο παιδί κάνει λάθος ή τον χτυπήσει η μπάλα ενώ πρέπει να την αποφύγει βγαίνει έξω για μία κλεψύδρα και στην συνέεχεια ξανα μπαίνει στο παιχνίδι. Κάθε φορά που το παιδί πιάσει σωστά την μπάλα τότε θα πρέπει να αιτιολογήσει γιατί πιστεύει ότι είναι δίκαιη. όταν τελειώσουν οι φράσεις τότε τελειώνει και το παιχνίδι. Τα παιδιά επιστρέφουν στην τάξη και η νηπιαγωγός τους ζητάει να ζωγραφίσουν κάτι που έχει σχέση με την ισότητα των αγοριών και των κοριτσιών.

Οι φράσεις που θα πει η νηπιαγωγός: 

-Και τα αγόρια και τα κορίτσια μπορούν να παίξουν με όλα τα παιχνίδια 

- Ένα κορίτσι δεν μπορεί να ασχοληθεί με το μποξ

- Ένα αγόρι μπορεί να είναι και δυνατός αλλά μπορεί και να κλάψει

-Το χρώμα που έχουν τα κορίτσια είναι το ροζ και αυτό που έχουν τα αγόρια ειναι το μπλε

-Η μαμά πρέπει να καθαρίζει το σπίτι και ο μπαμπάς να δουλεύει 

-Τα αγόρια μπορούν να φτιάχνουν τα μαλλιά τους και να προσέχουν το ντύσιμο τους

- Ένα αγόρι μπορεί να γίνει μοντέλο

- Τα αγόρια μπορούν να παίξουν με κουζινικά 

- Τα αγόρια και τα κορίτσια μπορούν να γίνουν ό,τι θέλουν όταν μεγαλώσουν 

- Τα κορίτσια είναι πιο ευαίσητα από τα αγόρια 

- Μπορούν να μαγειρεύον και οι άντρες και οι γυναίκες 

Εφαρμόζοντας δημιουργικά

Στο τελευταίο κομμάτι του προγράμματος τα παιδιά καλούνται να εφαρμόσουν όλα όσα μάθανε και αντιλήφθηκαν τις τελευταίες τρεις μέρες με δημιιουργικό τρόπο. Η νηπιαγωγός σχεδιάζει δραστηριότητες που τα παιδιά έχουν την δυνατότητα να εκφράσουν τις απόψεις τους τα συναισθήματα τους και να προσπαθήσουν να τροποποιήσουν τις στερεοτυπικές και άδικες αντιλήψεις με τις δίκαιεςπροάγοντας την ισότητα και την διαοφρετικότητα των δύο φύλων. Για αυτό και στην τελευταία δραστηριότητα τα παιδιά ασχολούνται με τέσσερις τρόπους έκφρασης και δημιουργίας. Συγκεκριμένα,  μέσα από το θεατρικό παιχνίδι, την ζωγραφική, την αφήγηση και την μουσική τα παιδιά θα εκφράσουν την δική τους άποψη πάνω στο θέμα. 

Τίτλος δραστηριότητας: 4 οχι και τόσο συνηθισμένες διαφημίσεις 

Χρόνος δραστηριότητας: 20 -25 λεπτά 

Ώρα δραστηριότητας : 11:30-12:00 3η μέρα 

Χρόνος δραστηριότητας: Γωνιά της κουβεντούλας, Γωνιά των εικαστικών,Γωνιά του θεατρικού παιχνιδιού, Γωνιά της μουσικής

Στοχοθεσία:

Μαθησιακή Περιοχή  Μαθησιακό περιεχόμενο Στόχος
Προσωπική και κοινωνική Ανάπτυξη Κοινωνική Αλληλεπίιδραση

Να αναδείξουν τα δικαιώματα των δύο φύλων 

Να συνεργαστούν με τους συνομίληκους τους 

Παιδί και Γλώσσα/ Προφορικός λόγος Ανάδειξη της ισότητας των δύο φύλων  Να διηγηθούν μια διαφήμιση προάγοντας την ισότητα των δύο φύλων 
Παιδί Δημιουργία και Έκφραση/ Δραματικό Παιχνίδι Ανάδειξη της ισότητας των δύο φύλων Να αναπαραστήσουν μια διαφήμιση προάγοντας την ισότητα των δύο φύλων
Παιδί Δημιουργία και Έκφραση/ Μουσική Ανάδειξη της ισότητας των δύο φύλων Να δημιουργήσουν γραφική παρτιτούρα προάγοντας την ισότητα των δύο φύλων
Παιδί Δημιουργία και Έκφραση/ Εικαστικά Ανάδειξη της ισότητας των δύο φύλων Να αποτυπώσουν σε δύο διαστάσεις μία διαφήμιση προάγοντας την ισότητα των δύο φύλων.

 

Για τον μαθητή

"Μας κάλεσαν από την εταιρεία παιχνιδιών που έφτιαξαν τον κατάλογο που είδαμε χθες και μας ενημέρωσαν ότι καταλάβαν το λάθος τους και θέλουν να επανορθώσουν. Συγκεκριμένα το γράμμα γράφει:

'' Αγαπητά παιδιά,

Καταλάβαμε ότι ο καινούριος κατάλαγος που φτιάξαμε για τα παιχνίδια μας δεν ήταν δίκαιος. Ήταν μία στερεοτυπική διαφήμιση που δεν προωθούσε την ισότητα και την ισάξια αντιμετώπιση των αγοριών και των κοριτσιών. Ζητούμε συγγνώμη και θέλουμε να επαναρθώσουμε. Όμως δεν μπορούμε μόνοι μας.. θα χρειαστούμε την βοήθεια σας! Θέλετε να μας βοηθήσετε να φτιάξουμε καινούριες διαφημίσεις των παιχνιδιών αλλά αυτή την φορά δίκαιες, ισάξιες και για τα αγόρια και για τα κορίτσια! Δεν υπάρχουν μπλε και ροζ αλλά μόνο μωβ! Τι λέτε θα μας βοηθήσετε;"

Θα χωρειστείτε σε 4 ομάδες. Η μία ομάδα θα δημιουργήσει μια διαφήμιση αφηγόντας την, η άλλη ζωγραφίζοντας την, η τρίτη με θεατρικό παιχνίδι και η τέταρτη δημιουργώντας μία γραφική παρτιτούρα! Στο τέλος, θα τα παρουσιάσουμε στην γωνιά της παρεούλας και εγώ θα τα στείλω στην εταιρεία να μας πουν αν τους αρέσουν οι ιδέες μας!! 

 

Για τον νηπιαγωγό

Η νηπιαγωγός ενημερώνει τα παιδιά ότι η εταίρεία παιχνιδιών που έφτιαξαν τον κατάλογο από την δραστηριότητα την χθεσινή κατάλαβαν το λάθος τους και θέλουν να τους βοηθήσουν τα παιδιά να ξαναφτιάξουν την διαφήμιση με στόχο την ισότητα των δικαιωμάτων και των αγοριών και των κοριτσιών! Θέλουν να ξαναφτιάξουν την διαφήμιση δίκαια αυτή την φορά!

Για αυτό τον λόγο η νηπιαγωγός χωρίζει τα παιδιά σε 4 ομάδες Η κάθε μία θα πρέπει να παρουσιάσει και να ετοιμάσει την διαφήμιση με έναν διαφορετικό τρόπο! Η πρώτη θα πρέπει να την παρουσιάσει με αφήγηση, η δεύτερη με θεατρικό παιχνίδι, η τρίτη με μία μεγάλη ζωγραφιά και η τέταρτη θα πρέπει να δημιουργήσει  μία γραφική παρτιτούρα. Η νηπιαγωγός τους εξηγεί ότι το θέμα της διαφήμισης είναι να προωθήσουν τα ίσα δικαιώματα των 2 φύλων και η δίκαιη αντιμετώπιση και των αγοριών και των κοριτσιών. Η νηπιαγωγός επεμβαίνει όπου χρειάζεται για να βοηθήσει και να καθοδηγήσει τις ομάδες. Στο τέλος τα παιδιά παρουσιάζουν στην ολομέλεια τα έργα τους. 

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει σαν στόχο την κατάριψη των στερεοτυπικών αντιλήψεων από τα παιδιά και την ανάδειξη αντιλήψεων που προωθούν την ισότητα των δύο φύλων και την διαφορετικότητα. Μέσα από 8 δραστηριότητες με διαφορετικό πριεχόμενο κάθε φορά προσπαθούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτυχθούν προσωπικά, κοινωνικά και κυριώς ηθικά μεγαλώνοντας σε ένα σχολείο που σαν προτεραιότητα έχει την ισότητα και όχι τον διαχωρισμό τους σε ροζ και μπλε.