Καλείτε τα παιδιά να παρατηρήσουν προσεκτικά το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του βιβλίου, να εντοπίσουν τα διαφορετικά στοιχεία και δεδομένα που το συνθέτουν, να ονομάσουν τα ευρήματά τους, να τα παρουσιάσουν στην ολομέλεια και να διατυπώσουν προφορικά τις υποθέσεις/προβλέψεις τους για τους ήρωες, τους τόπους της δράσης, την ιστορία του βιβλίου κλπ., (καλλιέργεια προφορικού λόγου), πριν την ανάγνωση του βιβλίου «ΦΙΛΟΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ», του ERIC CARLE. Χρησιμοποιείτε ως στοιχεία διερεύνησης επιλεγμένα πεδία, από το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο του βιβλίου, φωτοτυπημένα σε κάρτες. Στη συνέχεια συγκεντρώνεστε στην ολομέλεια και η κάθε ομάδα παιδιών, φορώντας το καπέλο του 'ερευνητή' και κρατώντας ένα μεγεθυντικό φακό, παρουσιάζει την κάρτα της, την περιγράφει και αναφέρει τις πληροφορίες που ανακαλύπτει σε αυτήν.

Παρουσιάζετε το βιβλίο και ζητάτε από μια ομάδα παιδιών να σας το περιγράψει χρησιμοποιώντας κατάλληλες ερωτήσεις σχετικά με το μέγεθος, το σχήμα, το πάχος τα χρώματα, τις γραμματοσειρές, τα χαρακτηριστικά των παιδιών, την ηλικία, τα ρούχα τους, το όνομά τους, την πιθανή σχέση μεταξύ τους. Με την κατάλληλη ορολογία αναφέρεστε στους συντελεστές του βιβλίου: εικονογράφος, συγγραφέας, εκδοτικός οίκος, μεταφραστής, κ.τ.λ. Με βάση τα στοιχεία της ταυτότητας του βιβλίου καλείτε τα παιδιά να διατυπώσουν προφορικά τις υποθέσεις τους για τους ήρωες, την ιστορία, τον τόπο δράσης, τα οποία 'καταγράφετε' σε διαφορετικά χρωματιστά καρτελάκια (ή post it) και τα τοποθετείτε στον πίνακα της γωνιάς της συζήτησης.

Απευθύνετε στα παιδιά ερωτήσεις ανοιχτού τύπου που διευκολύνουν τη διερεύνηση καταστάσεων, την ανάπτυξη προβληματισμού, την κατανόηση των νέων εννοιών όπως:

Παρατηρήστε την κάρτα σας και πείτε μας:

Σε ποιο σημείο του βιβλίου εντοπίζετε αυτά τα στοιχεία;

Τι νομίζετε ότι δείχνουν/λένε;

Παρατηρήστε τα γράμματα στον τίτλο: Τι πληροφορίες σας δίνουν;

Ποιος νομίζετε ότι είναι ο ήρωας του βιβλίου και ποια άλλα πρόσωπα συμμετέχουν στην ιστορία;

Τι σκέφτεστε για τα παιδιά στην εικόνα;

Ποια λέτε να είναι τα ονόματά τους;

Τι σας κάνει να αναρωτιέστε αυτή η εικόνα;

Ποιά ιστορία νομίζετε ότι εξιστορεί στις σελίδες του αυτό το βιβλίο;

Εκπαιδευτικό υλικό:Καπέλο, μεγεθυντικός φακός, κάρτες ή/ και πολύχρωμα χαρτάκια, βιβλίο "Φίλοι για πάντα".

καταγράφετε

Κατά την πρώτη ανάγνωση διαβάζετε την ιστορία από την αρχή ως το τέλος χωρίς διακοπές και παράλληλα επιδεικνύετε την αντίστοιχη σελίδα του βιβλίου.Για τα παιδιά προσχολικής ή πρώτης σχολικής ηλικίας, που δεν έχουν ακόμα κατακτήσει πλήρως δεξιότητες γραμματισμού, δείχνετε με το δάκτυλο κάθε λέξη που διαβάζετε (φορά ανάγνωσης και σύνδεση προφορικού με γραπτό λόγο).

Με την κατάλληλη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της φωνής (χρώμα, τόνος, ένταση, παύσεις), τις εκφράσεις του προσώπου, τη στάση του σώματος, 'ζωντανεύετε' την πλοκή και τους χαρακτήρες του βιβλίου. Μόλις ολοκληρωθεί η πρώτη ανάγνωση, ζητάτε από τα παιδιά να μιλήσουν για το πώς ένιωσαν, τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις, τις αγωνίες, τις απορίες, τις επιθυμίες τους, τις αναγνωστικές μνήμες που ανακάλεσαν. Ζητάτε να περιγράψουν ή να ξεφυλλίσουν το βιβλίο και να δείξουν τις εικόνες που απεικονίζουν τα κρίσιμα σημεία του βιβλίου που προκάλεσαν τις αναφορές τους. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να εκφραστούν με κάθε τρόπο, να μιλήσουν με τις 1000 γλώσσες των παιδιών για τα ταξίδια τους (ακόμη και τα φανταστικά), για τα τοπία που συνάντησαν ή θα ήθελαν να επισκεφτούν, αυτά που νοερά δημιουργούν όταν ακούν μια αφήγηση, ένα παραμύθι, μια μουσική, για το πως νιώθουν όταν ταξιδεύουν.

Παρουσιάζετε πέντε καρτέλες στις οποίες αναγράφονται φράσεις της ιστορίας και απεικονίζονται αντίστοιχες σκηνές. Συζητάτε πως θα μπορούσαν να τις βάλουν σε σειρά και να συνθέσουν την ιστορία χρησιμοποιώντας ερωτήσεις για τα βασικά στοιχεία "ποιός, πού, πότε και τι".

Με την αναδιήγηση της ιστορίας ανακαλύπτετε μαζί με τα παιδιά το "φανερό" κενό στην αφήγηση και την εικονογράφηση: σκηνή συνάντησης των δύο ηρώων.

Δημιουργείτε έντεχνα μία κατάσταση προβληματισμού ώστε οι μαθητές να αναλάβουν το ρόλο των δυο ηρώων (δυο φίλοι/ αγόρι-κορίτσι) και να εμπλακούν σε απλούς διαλόγους με σκοπό να 'γεμίσουν' το συγκεκριμένο κενό της αφήγησης και να εκφραστούν σε πρώτο πρόσωπο, ως να ήταν οι ήρωες του βιβλίου. Καταγράφετε τον διάλογο, τις προτάσεις των μαθητών που συνθέτουν το νέο επεισόδιο, σε μπαλόνια λόγου και 'συννεφάκια' σκέψης (τεχνική κόμικς) με σκοπό να τα χρησιμοποιήσετε σε επόμενη δραστηριότητα.

Απευθύνετε ανοιχτού τύπου ερωτήσεις προς τα παιδιά, που διευκολύνουν τη διερεύνηση καταστάσεων, την ανάπτυξη προβληματισμού, την κατανόηση των νέων εννοιών όπως:Τώρα που διαβάσαμε το βιβλίο ποιος θα ήθελε να μας πει πώς αισθάνθηκε; Ποιος θα ήθελε να μας δείξει μια εικόνα και να μας πει γιατί του άρεσε; Έχετε πάει ταξίδια μακρινά και πού; Πώς νιώθετε όταν ταξιδεύετε; Έχετε ζήσει κάτι παρόμοιο; Σας θύμισε κάποιο άλλο βιβλίο που έχετε διαβάσει; Τι σας άρεσε περισσότερο και τι θα αλλάζατε αν μπορούσατε;

Εκπαιδευτικό υλικό: Χαρτόνι, κάνσον λευκό

συννεφάκια

Σχολιάζετε την έκφραση «ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ» που υπάρχει στον τίτλο, παρακινείτε τα παιδιά να πουν όσα σκέφτονται όταν την ακούν και στη συνέχεια να σας αναφέρουν κοινωνικές περιστάσεις που χρησιμοποιούμε τη φράση «για πάντα» π.χ. «θα σε αγαπώ για πάντα», «αδέρφια για πάντα», «για πάντα μαζί», «Ειρήνη για πάντα», «παιχνίδι για πάντα», κ.ά.

Ζητάτε από τα παιδιά να διατυπώσουν τις δικές τους προτάσεις ώστε αυτές οι λέξεις να έχουν νόημα σε συγκεκριμένο πλαίσιο/κατάσταση.

Τέλος, αναπτύσσετε προβληματισμό σχετικά με τους παράγοντες που μπορούν να διατηρήσουν ή να σχετικοποιήσουν τη δήλωση «για πάντα» στις προτάσεις που έχουν προκύψει από τις παραπάνω δοκιμές για τις δυσκολίες, τα εμπόδια αλλά και για τις προσπάθειες που πρέπει να καταβάλλουμε προκειμένου να μείνουμε «Φίλοι για πάντα», ή «Πάντα μαζί», κ.ο.κ.

Παίξτε ένα παιχνίδι κατανόησης: Διαβάστε έτοιμες 'φράσεις' σε χαρτόνια και ζητήστε την ταξινόμησή τους σε δύο διαφορετικές στήλες στον πίνακα της τάξης ("Είναι για πάντα" - "Δεν είναι για πάντα"). Παρακινήστε τα παιδιά να διατυπώσουν τις δικές τους φράσεις σύμφωνα με τα υποδείγματα και καταγράψτε τις φράσεις τους στο αντίστοιχο μέρος του πίνακα.

Για την ανάπτυξη προβληματισμού απευθύνετε ερωτήσεις όπως:

Τώρα που ο Βασίλης (ήρωας) ξαναβρήκε τη φίλη του, τι θέλει να κάνουν μαζί; (Να πάνε βόλτα, να γιορτάσουν, να αγκαλιαστούν, να είναι μαζί για πάντα).

Άραγε, τι σκέφτεται και πώς νιώθει  ο Βασίλης όταν της λέει ότι θέλει να είναι μαζί για πάντα;

Εκπαιδευτικό υλικό: Καρτέλες με φράσεις, πίνακας τάξης.

φράσεις

Με αφορμή παιχνίδια που παρουσιάζονται στο βιβλίο «Παιχνίδια από όλο τον κόσμο. Μητέρες Παιδικού χωριού SOS», βοηθάτε τα παιδιά να αντιληφθούν ότι παρά τις διαφορές στην κουλτούρα, όλα τα παιδιά του κόσμου πάντα και παντού έπαιζαν και συνεχίζουν να παίζουν. Μέσα από την περιγραφή, την παρουσίαση και την εκτέλεση επιλεγμένων 'παιχνιδιών', τα παιδιά εντοπίζουν τις ομοιότητες, τους κανόνες, τα κοινά ή διαφορετικά αντικείμενα που χρησιμοποιούν, τις παραλλαγές από χώρα σε χώρα.

Η συζήτηση εκτυλίσσεται με πνεύμα προσωπικής αναγνώρισης, σε κλίμα αποδοχής και με διάθεση ισότιμης συμμετοχής και συνεργασίας σε δράσεις που προσφέρουν χαρά, διασκέδαση, εκτόνωση και σωματική άσκηση.

Απευθύνουμε στα παιδιά ανοιχτές ερωτήσεις που διευκολύνουν τη διερεύνηση καταστάσεων, την ανάπτυξη προβληματισμού, την κατανόηση των νέων εννοιών, όπως:

Οι δύο φίλοι στο βιβλίο μας έπαιζαν πολλά παιχνίδια μαζί. Ποιά παιχνίδια σας αρέσει να παίζετε με τους φίλους σας στο σχολείο ή/και στο σπίτι; Πώς παίζονται; Πότε 'χαλάνε'; Γιατί; Σε τι χρειάζονται οι κανόνες; Ας παρατηρήσουμε τις εικόνες στο βιβλίο: Τι νομίζετε ότι κάνουν αυτά τα παιδιά; Που νομίζετε ότι ζουν; Τι παιχνίδια νομίζετε ότι παίζουν; Μοιάζουν με τα δικά μας; Σε τι διαφέρουν; Σε ποιό χώρο παίζουν τα παιχνίδια τους; Εσείς χρησιμοποιείτε παρόμοια αντικείμενα όταν παίζετε; Έχουν κανόνες στα παιχνίδια τους; Μοιάζουν με τους δικούς μας ή διαφέρουν; Τι νομίζετε;

παιχνιδιών

Ζητάτε απο τους μαθητές σας να διεξάγουν μια μικρή "οικογενειακή έρευνα" (για την οποία ενημερώνετε σχετικά τους γονείς), να προσκομίσουν φωτογραφικό υλικό (ασπρόμαυρες και έγχρωμες οικογενειακές φωτογραφίες και αρνητικά φιλμ).

Παρατηρείτε μαζί με τα παιδιά πως είναι ένα φιλμ και εξηγείτε τη διαδικασία εμφάνισης του.Χωρίζετε τα παιδιά σε τρεις ομάδες και δίνετε σε καθεμία από αυτές το λόγο με τη σειρά. Η πρώτη ομάδα αναλαμβάνει τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, η δεύτερη τις έγχρωμες φωτογραφίες τραβηγμένες με φιλμ και η τρίτη τις ψηφιακές που έχουν εκτυπωθεί ψηφιακά (εκτυπωτή).

Ζητάτε από κάθε ομάδα να σας περιγράψει τις φωτογραφίες της, τι θέμα έχουν, την ποιότητα του χαρτιού, τα χρώματα, τη φωτεινότητα, τα ρούχα που φοράνε τα πρόσωπα, τις κοινωνικές συνθήκες και την πιθανή σχέση μεταξύ τους, τον τόπο και χρόνο που τραβήχτηκε η φωτογραφία. Συγκεντρώνεστε στην ολομέλεια και δυο εκπρόσωποι από κάθε ομάδα παρουσιάζουν τις φωτογραφίες τους. Τις τοποθετείτε όλες στο πάτωμα,σε μια κλίμακα, από τις παλαιότερες στις πλέον σύγχρονες, ανταλλάσσετε απόψεις για τις ομοιότητες και τις διαφορές τους και τις καταγράφετε στον πίνακα τις τάξης. Χρησιμοποιείτε μέσα και έξω από την τάξη φωτογραφικές μηχανές διαφορετικής τεχνολογίας για να  φωτογραφίσουν όλα τα παιδιά στιγμιότυπα παιχνιδιού, δραστηριοτήτων έκφρασης και δημιουργίας και ελεύθερων δρασητριοτήτων.

Τα παιδιά επιλέγουν κάποιες ψηφιακές φωτογραφίες, τις προβάλλετε στον υπολογιστή της τάξης και με τη βοήθεια του προγράμματος ¨MOVIEMAKER¨ δημιουργείτε μια ταινία, η οποία συνοδεύεται από επιλεγμένα ηχητικά και μουσικά έργα,ώστε να είναι διαθέσιμη για προβολή σε οποιαδήποτε περίσταση στο μέλλον.

Απευθύνουμε ανοιχτού τύπου ερωτήσεις προς τα παιδιά, που διευκολύνουν τη διερεύνηση καταστάσεων, την ανάπτυξη προβληματισμού, την κατανόηση των νέων εννοιών όπως: Τι σχέση υποθέτετε ότι  έχουν μεταξύ τους οι απεικονιζόμενοι άνθρωποι; Σε ποια εκδήλωση τραβήχτηκε η φωτογραφία; Πως σας φαίνεται η ποιότητα του χαρτιού;Σε τι μας είναι χρήσιμες οι φωτογραφίες και τις φυλάμε για πολλά χρόνια σε άλμπουμ; Μπορούμε να επέμβουμε και να αλλάξουμε κάτι σε αυτες τις φωτογραφίες;

Εκπαιδευτικό υλικό: Φωτογραφίες ασπρόμαυρες, έγχρωμες τραβηγμένες με φιλμ, ψηφιακές φωτογραφίες, φωτογραφικές μηχανές διαφορετικής τεχνολογίας, υπολογιστής, εκτυπωτής, φωτογραφικό χαρτί,λογισμικό office, σύνδεση στο διαδίκτυο.

Έχοντας επεξεργαστεί σε προηγούμενη δραστηριότητα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του βιβλίου «Φίλοι για πάντα», εστιάζετε τώρα με κατάλληλες ερωτήσεις στην εικονογράφηση. Διαπιστώνετε ότι ο εικονογράφος είναι το ίδιο πρόσωπο με τον συγγραφέα. Αναζητάτε στο διαδίκτυο την τεχνική εικαστικής δημιουργίας του Eric Carle και παρακολουθείτε με τα παιδιά το σχετικό video. Με έμπνευση από την εικονογράφηση του βιβλίου και την τεχνική εικαστικής δημιουργίας του Eric Carle, δημιουργείτε με τα παιδιά  τα δικά σας τοπία, όπου εκτυλίσσεται η δράση της ιστορίας (σκηνικό) και, στη συνέχεια, δημιουργείτε ένα επεισόδιο δικής σας έμπνευσης για το βιβλίο, χωρίς να αλλάζετε το τέλος της ιστορίας.

Για τη διεξοδική ανάλυση και περιγραφή της εικαστικής τεχνικής, απευθύνουμε στα παιδιά ανοιχτές ερωτήσεις όπως: Ποιά χρώματα έχουν χρησιμοποιηθεί στο φόντο; Ποιά τεχνική ζωγραφικής νομίζετε ότι χρησιμοποιεί ο εικονογράφος; Με τι υλικά πιστεύετε ότι δημιούργησε το κολλάζ; κλπ.

Εκπαιδευτικό υλικό: πινέλα, τέμπερες, χαρτιά, μπουκάλια πλαστικά, σφουγγάρια, Η.Υ., σύνδεση στο διαδίκτυο.

Επιλέγετε στίχους από το βιβλίο της Θ.Χορτιάτη, Ανθολογία παιδικής ποίησης, που περιέχουν τις λέξεις φίλο, φύλλο, φιλί, φίλοι, φιλιά, και τις επεξεργάζεστε μέσα από παιχνίδια ανασύνθεσης προτάσεων, αντικατάστασης λέξεων, κ.ά. Στη δραστηριότητα χρησιμοποιείτε 'καρτέλες' λέξεων και γραφικές 'απεικονίσεις' (σχέδια) που αντιστοιχούν στις επιλεγμένες λέξεις και τις αντικαθιστούν μέσα στις προτάσεις για να βοηθήσετε τα παιδιά στη διάκριση και την κατανόηση της διαφορετικής γραφής.

Κάθε παιδί διαλέγει μια καρτέλα την οποία διαβάζετε και προσπαθεί να βρει την αντίστοιχη εικόνα. Επισημαίνετε ότι  κάποιες από τις λέξεις που βρήκαν έχουν τον ίδιο ήχο, ακούγονται το ίδιο, αλλά διαφορετική σημασία και επομένως αντιστοιχούν σε διαφορετική εικόνα.

Διαβάστε το 'ποίημα' στα παιδιά και ρωτήστε: Ξέρετε ποιος είμαι εγώ με το παλιό σεντούκι; Ξέρετε τι πουλώ; Εσείς γνωρίζετε κάποια όμορφη λέξη; Θέλετε να μάθετε τι άλλο κουβαλώ εγώ ο "τρελός πραματευτής" μέσα σε αυτό το σεντουκάκι; Από τις όμορφες λέξεις που είπαμε και γράψαμε υπάρχει καμμιά αντίστοιχη εικόνα εδώ;

Ας διαλέξουμε μια εικόνα και να προσπαθήσουμε να βρούμε τη λέξη που της ταιριάζει. Παρατηρήσατε κάτι;

Εκπαιδευτικό υλικό: καπέλο, ξύλινο σεντούκι, κάρτες με λέξεις, κάρτες με εικόνες, ποιήματα της Θ.Χορτιάτη: "Ανθολογία παιδικής ποίησης"

καρτέλες

απεικονίσεις

ποίημα

Εισάγετε τα παιδιά στη δραστηριότητα διαβάζοντας ένα 'ποίημα-αίνιγμα'. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις τα ενθαρρύνετε να βρουν την απάντηση και στη συνέχεια δείχνετε την καρτέλα με το ποίημα στα παιδιά. Εντοπίζουν τη λέξη «φιλιά», την οποία έχετε επεξεργαστεί σε προηγούμενη δραστηριότητα. Κάθε παιδί παίρνει από μία καρτέλα με στίχους από 'ποιήματα' της Θ. Χορτιάτη. Τα διαβάζετε, το κάθε παιδί αναγνωρίζει και 'κυκλώνει' μία λέξη βάσει του αρχικού γράμματος (φ), όπως φίλος, φιλί, φύλλο κ.ά. και τοποθετεί την καρτέλα με το ποίημα στον πίνακα.

Αναζητεί στον πίνακα αναφοράς, με το σύνολο των εικόνων και λέξεων που έχετε δημιουργήσει για τη δραστηριότητα "ο τρελλός πραματευτής", την καρτέλα με την ίδια λέξη αντιστοιχίζοντας γράμμα προς γράμμα, την τοποθετεί  δίπλα στην καρτέλα με το ποίημα σε έναν δεύτερο πίνακα αναφοράς και, τέλος, οργανώνει τις  όμοιες λέξεις σε μικρές παρέες.

Εκπαιδευτικό υλικό: Κάρτες με εικόνες-σύμβολα και λέξεις, στίχοι ποιημάτων σε φακέλους, ένα κουτί/σάκος ταχυδρόμου.

ποίημα-αίνιγμα

ποιήματα

κυκλώνει