Produced with Scholar
Icon for Παίζοντας στην αυλή...με προβλήματα!

Παίζοντας στην αυλή...με προβλήματα!

Learning Module

Abstract

Περιγραφή Οι μαθητές εξερευνούν μία κατάσταση, κατασκευάζουν ερωτήσεις και προβλήματα, διατυπώνουν διαφορετικά το ίδιο πρόβλημα και ερευνούν ανοιχτές προβληματικές καταστάσεις. Συγγραφή - Επιμέλεια: Παπαλίτσα Βασιλική, Κελέση Χριστίνα Επιστημονική και Παιδαγωγική Καθοδήγηση: Ζουγανέλη Άννα (Σχολική Σύμβουλος) Γνωστικό Πεδίο: Μαθηματικά Θέμα: Επίλυση προβλημάτων Σκοπός της Μάθησης: Επίλυση προβλημάτων Μαθησιακό επίπεδο: Ηλικία 6-7

Γνωστικοί Στόχοι

Ως αποτέλεσμα της ολοκλήρωσης αυτής της Μαθησιακής Ενότητας, οι μαθητές θα είναι ικανοί να:

Επίλυση προβλήματος

Οι μικροί μαθητές πρέπει να ανακαλύψουν τον τρόπο επίλυσης του μαγικού τετραγώνου λύνοντας τους γρίφους των μεγαλύτερων μαθητών. Στη συνέχεια να κατανοήσουν τις λέξεις-κλειδιά του προβλήματος και να βρουν τα ενδιάμεσα βήματα που θα τους οδηγήσουν στην επιλογή των κατάλληλων πράξεων, ώστε να επιλύσουν το πρόβλημα.

Έννοιες/λέξεις-κλειδιά

Οι μαθητές πρέπει να εντοπίσουν έννοιες, να ιεραρχήσουν τις έννοιες από την γενικότερη προς τις επιμέρους, να συνδέσουν τις έννοιες με σύντομες συνδετικές λέξεις και να διασυνδέσουν τις έννοιες μεταξύ τους.

Οι μαθητές της Β' τάξης πρέπει να εξηγήσουν ένα δοσμένο πρόβήμα στους μαθητές της Α' μεταδίδοντάς τους τις εμπειρίες τους. Από την άλλη, οι μαθητές της Α' προχωρούν στην επίλυση του προβλήματος. Στόχος είναι οι μαθητές να μεταλλάξουν τις αισθητηριακές πληροφορίες σε αναπαραστάσεις και να τις συσχετίσουν με τις προϋπάρχουσες γνώσεις τους.

1. Λύνω το μαγικό τετράγωνο.

Για το μαθητή

Οι μαθητές της Β' τάξης φτιάχνουν ένα μαγικό τετράγωνο 4x4 έξω στην αυλή. Βάζουν τα στοιχεία των αριθμών στα κατάλληλα τετράγωνα και κρύβουν τα συμπληρώματα σε διάφορα σημεία της αυλής. Οι μαθητές της Α' ανακαλύπτουν τα κρυμμένα στοιχεία και συμπληρώνουν το μαγικό τετράγωνο. Οι μαθητές της Β τάξης δίνουν οδηγίες με συνθήματα τα παρακατω:

"Είτε πάνω είτε κάτω, ίδιος είναι ο αριθμός."

"Ανεβαίνω- κατεβαίνω και στα ίδια βρίσκομαι."

"Βάζω τόσα όσα πρέπει για να είμαι ο σωστός."

Έτσι η Α΄προχωρεί στη λύση του μαγικού τετραγώνου.

Για το δάσκαλο

Λύνω το μαγικό τετράγωνο.

2. Δάσκαλοι της Β' τάξης στην Α' τάξη

Για το μαθητή

Οι μαθητές της Β' λειτουργούν ως διαμεσολαβητές της γνώσης (critical friends) στους μαθητές της Α'. Οι μεγαλύτεροι μαθητές αποτελούν πρότυπο αναγνώστη και λύτη δοσμένου προβλήματος και στη συνέχεια υποστηρίζουν τις ομάδες εργασίας των μαθητών της Α' τάξης. Πριν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, οι μαθητές της Β' είχαν μελετήσει και λύσει στην τάξη με τη δασκάλα τους ένα παρόμοιο πρόβλημα ώστε να μπορούν να το εξηγήσουν στην Α'. Συγκεκριμένα, οι μαθητές της Α' τάξης χωρισμένοι σε ομάδες δέχονται οδηγίες από τους μαθητές της Β' για να λύσουν το παρακατω πρόβλημα:

"Η Ειρήνη είναι 10 χρονών. Ο Θαλής είναι 4 χρόνια μικρότερος από την Ειρήνη. Πόσο χρονών είναι ο Θαλής;"

(Οι λέξεις-κλειδιά είναι οι υπογραμμισμένες λέξεις.)

Οι μαθητές της Β' κάνουν διευκρινιστικές ερωτήσεις στους μαθητές της Α', όπως:

"Πόσο χρονών είναι η Ειρήνη;"

"Πόσα χρόνια μικρότερος είναι ο Θαλής;"

"Τι πράξη κρύβει το μικρότερος;"

Η Α΄τάξη απαντάει στις ερωτήσεις και φτάνει στη λύση του προβλήματος.

 

Για το δάσκαλο

Δάσκαλοι της Β' τάξης στην Α' τάξη

3. Γνωστικός Εννοιολογικός Χάρτης

Για το μαθητή

Ο 'Γ.Ε.Χ.' έδειξε με την τακτική των μικρών βημάτων τη διαδικασία που απαιτήθηκε για τις πράξεις της πρόσθεσης και της αφαίρεσης. Με τον Γ.Ε.Χ. οι μαθητές δίαβασαν και εντόπισαν έννοιες, ιεράρχησαν τις έννοιες από τη γενικότερη προς τις επιμέρους, συνέδεσαν τις έννοιες με σύντομες συνδετικές λέξεις και διασυνέδεσαν τις έννοιες μεταξύ τους. Πρόκειται για εξεταστική, αναλυτική και παραγωγική ανάγνωση αφού οι μαθητές εντόπισαν πληροφορίες, πρόσθεσαν ερωτήματα στο κείμενο που διάβασαν, έκαναν προβλέψεις και εικασίες για την πορεία των πράξεων, αλλά και για τη μετάφραση του προβλήματος, την ολοκλήρωση και το σχέδιο επίλυσης αντίστοιχα. Ενέργημα δράσης-Εφαρμογή.

Συγκεκριμένα, έγινε προβολή του Γ.Ε.Χ. στην τάξη και σε κάθε βήμα του γινόταν επεξήγηση με τους μαθητές να λύνουν τις απορίες τους μέσα από πρόσθετα παραδείγματα που έγιναν στην αίθουσα (προσθέσεις και αφαιρέσεις αριθμών).

Γ.Ε.Χ.

 

Για το δάσκαλο

Γνωστικός Εννοιολογικός Χάρτης

4. Επιλύοντας δοσμένο πρόβλημα

Για το μαθητή

Κάθε ομάδα της Β' εξήγησε ένα δοσμένο πρόβλημα στην Α' τάξη εφαρμόζοντας ό, τι έμαθαν στο προηγούμενο βήμα και προχώρησαν στην επίλυσή του. Επιλέχτηκε η  στρατηγική διδασκαλίας της διερεύνησης που συμπεριέλαβε τις φάσεις:

  • Κατάσταση προβληματισμού (γλωσσική/πραγματολογική γνώση)
  • Προσδιορισμός του προβλήματος (προτυποποιημένη γνώση)
  • Επιλογή εκδοχών (στρατηγική γνώση)
  • Ελεγκτική εκδοχών
  • Εκτέλεση πράξεων

Το πρόβλημα που δόθηκε ήταν το εξής:

"Στην τάξη μου έχουμε 7 κορίτσια. Τα αγόρια είναι 4 περισσότερα από τα κορίτσια.

Πόσα είνα τα αγόρια;

Πόσα είναι όλα τα παιδιά στην τάξη;"

(Οι λέξεις-κλειδιά που μας οδήγησαν στη λύση του προβλήματος είναι οι υπογραμμισμένες λέξεις.)

Οι μαθητές της Β' έκαναν διευκρινιστικές ερωτήσεις στις ομάδες της Α', όπως:

"Πόσα είναι τα κορίτσια:"

"Πόσα περισσότερα είναι τα αγόρια:"

"Τι πράξη κρύβει η λέξη περισσότερα:"

"Τι πράξη πρέπει να κάνουμε για να βρούμε όλα τα παιδιά;"

"Τι πράξη κρύβει η λέξη περισσότερα:"

"Τι πράξη πρέπει να κάνουμε για να βρούμε όλα τα παιδιά;"

 

Για το δάσκαλο

Επιλύοντας δοσμένο πρόβλημα

5. Λέξεις κλειδιά για όλα τα προβλήματα

Για το μαθητή

Και οι δύο τάξεις μαζί έχοντας κρατήσει τις λέξεις-κλειδιά του προβλήματος της προηγούμενης ενότητας, προχωρήσαμε σε γενικεύσεις της χρησιμοποιούμενης ορολογίας ως προς την γενικότερη κατανόηση και λύση προβλημάτων. Συγκεκριμένα, καταλήξαμε ότι όταν ψάχνουμε το σύνολο (όλα τα παιδιά) θα κάνουμε πάντα πρόσθεση κι όταν ακούμε τη λέξη «περισσότερα από» θα κάνουμε και πάλι πρόσθεση. Στις εν λόγω γενικεύσεις φτάσαμε μετά από τις εξής ερωτήσεις στους μαθητές:

"Τι πράξη κρύβει η λέξη περισσότερα:"

"Τι πράξη πρέπει να κάνουμε για να βρούμε όλα τα παιδιά;"

Για το δάσκαλο

Λέξεις κλειδιά για όλα τα προβλήματα

6. Παίζοντας στο "φιδάκι"

Για το μαθητή

Οι μαθητές και των δύο τάξεων επέλυσαν ένα πρόβλημα στον αύλειο χώρο του σχολείου παίζοντας στο "φιδάκι". Τα παιδιά έφταναν στο αποτέλεσμα με πράξεις που εκτελούσαν μέσα στο φιδάκι (κινούνταν μέσα στα τετράγωνα). Το πρόβλημα ήταν το εξής:

"Η Μαρία έχει 6 καραμέλες. Η μητέρα της της δίνει ακόμα 5. Πόσες είναι όλες μαζί οι καραμέλες της Μαρίας;"

(Οι λέξεις κλειδιά που δοθηκαν είναι οι υπογραμμισμένες.)

Η λύση βρέθηκε με αντίστοιχα βήματα μέσα στο φιδάκι.

Για το δάσκαλο

Παίζοντας στο "φιδάκι"

7. Διατύπωση προβλημάτων

Για το μαθητή

Εμπέδωση με την αντίστροφη διαδικασία. Οι μαθητές και των δύο τάξεων από δοσμένες πράξεις διατύπωσαν το πρόβλημα και προσδιόρισαν τα δεδομένα και τα ζητούμενα όπως προέκυψαν από τις πράξεις.

Οι πράξεις που δόθηκαν στους μαθητές ήταν:

18 - 3 = 15

15 - 6 = 9

Βασιζόμενοι στις παραπάνω πράξεις οι μαθητές διατύπωσαν το παρακάτω πρόβλημα:

"Η μηλιά στην αυλή του Κώστα έχει 18 μήλα. Έκοψε 3 μήλα ο Θάνος και 6 μήλα η Ζωή. Πόσα μήλα έμειναν πάνω στη μηλιά;"

 

Για το δάσκαλο

Διατύπωση προβλημάτων