• Ζητάμε από τα παιδιά να απαντήσουν στις παρακάτω ερωτήσεις, αφού παρατηρήσουν το χάρτη της βυζαντινής αυτοκρατορίας 'Διαφάνεια 2' του power point «Η φύλαξη των ανατολικών συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορία και οι ακρίτες»

Γιατί ήταν ιδιαίτερα δύσκολη η φύλαξη των συνόρων;

Ποιοι εχθροί απειλούν την αυτοκρατορία και σε ποια σύνορά της;

Πώς αντιμετώπισαν οι βυζαντινοί το πρόβλημα αυτό;

• Στη διαφάνεια 3 του χάρτη θεμάτων ορίζουν με μαύρο χρώμα (μαρκαδόρο) τα σύνορά του βυζαντινού κράτους και χρωματίζουν με διαφορετικά χρώματα τα θέματα στα οποία είναι χωρισμένο.
• Παρατηρούν στη Διαφάνεια 2 του power point «Η φύλαξη των ανατολικών συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορίας και οι Ακρίτες» τη χρονογραμμή και βρίσκουν σε ποια περίοδο έγιναν ονομαστοί οι ακρίτες;

Εκπαιδευτικό Υλικό

'______________________________________________.pptm'

Συμβουλές διδασκαλίας

Καθ'όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας κρατάμε το αρχείο διαφανειών ανοιχτό.

Διαφάνεια 2

______________________________________________.pptm

• Ζητάμε από τα παιδιά να μπουν στη θέση του αυτοκράτορα και τα ρωτάμε:

Αν ήσασταν εσείς στη θέση του αυτοκράτορα του βυζαντίου στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, τι κίνητρα θα δίνατε στους ακρίτες;

• Παρουσιάζουμε τη 'διαφάνεια 5' που αναγράφει τα προνόμια των ακριτών
• Παρατηρήστε τις εικόνες των ακριτών (You Tube εικονογράφηση ακριτών-Ακρίτες, Δ. Σκουρτέλης, Τα όπλα των ακριτών) και αντλήστε πληροφορίες για την ενδυμασία και την πανοπλία τους. Τι  διαφέρουν από τους σημερινούς πολεμιστές; Συγκρίνετε έναν σύγχρονο οπλισμό στρατιώτη με τον οπλισμό των ακριτών.
• Δίνονται στα παιδιά στίχοι από το δημοτικό τραγούδι «Το μικρό βλαχόπουλο» προκειμένου να εντοπίσουν την σχέση αλόγου ακριτών.
• Αναζητούν και εξηγούν έννοιες (Πύλη Ελληνικής Γλώσσας) που σχετίζονται με τους ακρίτες (ακρίτας, θέματα, στρατιωτόπι, βίγλα, έπος, λεηλασίες, μόνιμοι φρουροί) και συνθέτουν ένα κείμενο αναφορικά με τους ακρίτες, συμπεριλαμβάνοντας σ’αυτό πού οφείλεται κατά τη γνώμη τους η πίστη με την οποία υπηρέτησαν οι ακρίτες το θεσμό.

Εκπαιδευτικό Υλικό

οι στίχοι από "το μικρό βλαχόπουλο"

διαφάνεια 5

Αφού διαβάσουν το παράθεμα του βιβλίου «Οι Ακρίτες τον καιρό της ειρήνης», ακούσουν το τραγούδι Ακριτικά-01 Ακρίτας Κάστρον Έχτιζε και παρατηρήσουν τις Διαφάνειες 6, 8, 9 του power point: «Η φύλαξη των ανατολικών συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορίας», τους ζητάμε να βρουν με τι ασχολούνταν οι ακρίτες τον καιρό της ειρήνης.

• Ζητάμε από τους μαθητές να παρουσιάσουν ονόματα γνωστών ακριτών και τίτλους γνωστών ακριτικών τραγουδιών.
• Αξιοποιώντας την πηγή: Πολίτη Λίνου, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας εξηγήστε το όνομα του πιο γνωστού από τους Ακρίτες, διαφάνεια 10
• Διαβάστε το παράθεμα του σχολικού βιβλίου «Ο Διγενής στην Κύπρο και στην Κρήτη» και μιλήστε για τα ριζίτικα τραγούδια που τραγουδιούνται ακόμη στο νησί (Κρήτη) και κρατούν ζωντανή τη μνήμη της παλικαριάς του Διγενή Ακρίτα, διαφάνεια 13.
• Στο τετράδιο εργασιών της Ιστορίας διαβάστε το ποίημα του Κωστή Παλαμά και παρουσιάστε το Διγενή ως σύμβολο.
• Συμπλήρωση ακροστιχίδας, διαφάνεια 14.

Διαφάνειες 6, 8, 9

Παρουσίαση λογοτεχνικών  βιβλίων που σχετίζονται με το θέμα («Διγενής Ακρίτας», Ανδρέας Καρκαβίτσας, «Διγενής Ακρίτας» Βαρβαρήγος Δημήτριος)

Ακούνε το τραγούδι από την Ελευθερία Αρβανιτάκη «Ο Διγενής» (ποίημα Κ. Παλαμά)

Ζητάμε από τα παιδιά να μας πουν αν σήμερα έχουμε κάτι ανάλογο με τους ακρίτες. Συγκεκριμένα:

πώς τοποθετούμε σήμερα τους στρατιώτες στα σύνορα

τι είναι αυτό που διαφοροποιεί αυτή την ανάγκη (αεροπλάνα, δορυφόροι κλπ.)

κουιζ (συμπλήρωση κενών, Σωστό- Λάθος, Αντιστοίχιση)

'εννοιολογικός πίνακας'

φύλλα εργασίας

δημιουργία από τους μαθητές

προβολής παρουσίασης (power point)με θέμα τους Ακρίτες

εννοιολογικός πίνακας